ละคร สายน้ำ สามชีวิต

สุกรม พลทหารเรือที่ใฝ่ฝันอยากเป็นฝีพายเรือราชพิธี มีเพื่อนรักคือ อาเต็ง พ่อค้าขายไอติม อาเต็งต้องสูญเสียพ่อจากการปิดตลาดปล้น สุกรมจึงพาอาเต็งเข้ากรุงเทพมาพายเรือขายโอเลี้ยง จนสุกรมได้เจอกับแก้วประยงค์ ลูกสาวคหบดีที่เป็นดั่งหยดน้ำทิพย์กลางดวงใจ แต่ มเหยงค์ และประทุม จับแก้วประยงค์คลุมถุงชน สุกรมมีโอกาสช่วยแก้วประยงค์หนี เพราะแก้วประยงค์เข้าใจผิดว่าสุกรม คืออาเต็งที่นัดให้พายเรือมารับ ทั้งหมดหนีไปบ้าน แต้ว แฟนอาเต็ง แม่ค้าขายปลาช่อน ลูกสาว ยายไปล่ กับ ตาสิน แห่งทุ่งบางปลาม้า ที่นั่นแก้วประยงค์ได้มีโอกาสซึมซับความงดงามของชีวิตท้องทุ่ง ก่อนจะกลับมาถูกกักขังอีกครั้ง

สุกรม ถูกมเหยงค์ให้คนมาทำร้ายจนแขนหัก ไม่สามารถลงเรือเป็นฝีพายได้ ไม่เพียงสุกรมที่สูญเสียความฝัน แต่ สุบิน พ่อที่เป็นช่างซ่อมเรือ ก็ผิดหวังจนตรอมใจตาย สุกรมทิ้งความหลัง และมุมานะทำงานจนร่ำรวย ไปขอแต่งงานกับแก้วประยงค์ได้ แต่อาเต็งกลับไม่เห็นด้วยกับวิธีการทำธุรกิจของเพื่อน สุกรมกับ
อาเต็งผิดใจกันอย่างหนัก อาเต็งและแต้ว ขอแยกตัวไปขายข้าว ที่ริมน้ำโขง สุกรม คลุ้มคลั่งที่เพื่อนรักไม่เข้าใจ จึงเผาเรือ แก้วประยงค์ ฝ่ากองไฟเข้าไปหยิบพาย จนเกือบแท้งลูก สุกรมหันหลังให้สายน้ำแห่งอดีต และเริ่มต้นใหม่ในฐานะพ่อค้าที่ร่ำรวย

เวลาผ่านไปราว 20 ปี เส้นทางของแม่น้ำสามสายก็มาบรรจบกันเมื่อ เจ้าพระยา ลูกชายของสุกรม และ โขงเข้ม ลูกชายของอาเต็ง เป็นนักศึกษาร่วมมหาวิทยาลัยเดียวกัน และเป็นเพื่อนกลุ่มเดียวกับ สาละวิน ชายหนุ่มทั้ง 3 มีแม่น้ำสายเล็กๆคือ น้ำอิง ที่เป็นศูนย์กลางจิตใจของกลุ่มเพื่อน โขงเข้มไม่ถูกชะตากับน้ำอิงเพราะต่างคนต่างมีความเก่งในตัวเอง โขงเข้มเป็นคนใจเร็ว ต่างจากเจ้าพระยา ที่สุขุม ส่วนสาละวินคือความร่าเริง เจ้าพระยาห่วงใยน้ำอิง แต่น้ำอิงหลงเชื่อความเป็นสุภาพบุรุษของ วิสันธร จนถูกหลอกมอมยา ถ่ายภาพเปลือย สาละวินและเจ้าพระยาไปช่วยไว้ทันและสัญญาว่าจะปิดเป็นความลับชั่วชีวิต เพราะเห็นแก่จิตใจบอบบางของน้ำอิง

เจ้าพระยาชอบไปหาอาเต็ง พ่อของโขงเข้มเพราะคุยกันถูกคอเรื่องข้าวและเรือ ในขณะที่โขงเข้มไม่เคยสนใจ และมุ่งแต่ทำธุรกิจ จนอาเต็งรู้ว่า เจ้าพระยาคือลูกของสุกรม เจ้าพระยาถามถึงประวัติของพ่อที่ถูกปิดตาย แต่อาเต็งไม่ยอมเล่าและให้ที่อยู่ของ นิมิตร คนสนิทของสุกรม เจ้าพระยาจึงได้รู้ที่มาของพ่อ ว่าร่ำรวยจากการโกง

สองพ่อลูกทะเลาะกันเพราะสุกรมไม่สนใจเรื่องเรือหรือสายน้ำที่ลูกชายรัก สุกรมจะเผาเรือที่เจ้าพระยาต่อทิ้ง แต่ไม้ที่ค้ำเรือ ขนาด 7 เมตรหักทับลงกลางตัวสุกรม สุกรมเป็นอัมพาตครึ่งล่าง เมื่อนึกถึงอดีต สุกรมก็ขอพายจากแก้วประยงค์มาพายท่านกบินและเห่เรือบทชมไม้ ซึ่งหมายถึงแก้วประยงค์ จนสิ้นลมไปต่อหน้าเมียและลูก เจ้าพระยาสะเทือนใจมาก และรู้ว่าความฝังใจของพ่อคือเรื่องเรือและสายน้ำ

พอเรียนจบ โขงเข้มขอแต่งงานกับน้ำอิง เจ้าพระยาได้แต่ยินดีกับความรักของทั้งคู่และมุ่งมั่นไปทำข้าวปลอดสารพิษ พลิกฟื้นแผ่นดินและสายน้ำด้วยเกษตรอินทรีย์ แต่โชคร้ายที่สาละวิน เป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาว ต้องการเงินจำนวนมากในการรักษาตัว น้ำอิงหาทางช่วย แต่สาละวินยอมสละโควต้าการได้ยารักษาฟรีให้กับเด็ก สาละวินนั่งสมาธิ จนอาการทุเลา จึงตัดสินใจออกบวชเป็นพระนักพัฒนา และจำวัดอาศัยอยู่ใกล้กับเจ้าพระยา

เจ้าพระยาฟื้นฟูการพึ่งพาตนเองในชุมชน แต่ก็ถูกต่อต้านจากชาวบ้าน มีเพียงเบนซิน และเบญทราย นักวิชาการเกษตรสองพี่น้องที่คอยช่วยเหลือ เจ้าพระยาจัดตั้ง “กลุ่มพิทักษ์สิ่งแวดล้อม เพื่อสร้างจิตสำนึกสาธารณะ” และตั้งคำถามกับทุกคนว่า “ ทรัพย์ในดิน สินในน้ำ เราใช้หมดแล้ว มนุษย์ฉกฉวยความอุดมสมบูรณ์ไปจากดิน ตอนนี้ต้องซื้อความสมบูรณ์ใส่ลงไปในดินในน้ำเท่าไหร่จึงจะพอ”

เจ้าพระยาไปหาอาเต็งบ่อยๆ เพื่อขอคำแนะนำเรื่องข้าว ตรงข้ามกับเส้นทางชีวิตของโขงเข้ม ที่โลดแล่นในฐานะนักธุรกิจหนุ่มไฟแรง จนไม่มีเวลาให้น้ำอิง เจ้าพระยาจึงได้แต่คอยปลอบใจน้ำอิง

โขงเข้มมีคู่ค้าคือ สริน ภรรยาเก่าของวิสันธร สรินหลงรักโขงเข้มและได้เห็นรูปเปลือยของน้ำอิงในห้องวิสันธร ก็รีบเอามาให้โขงเข้มดู โขงเข้มโกรธมากและรื้อฟื้นเรื่องเก่ามาถาม น้ำอิงอับอายมาก เจ้าพระยาขอให้โขงเข้มหยุดพูด ยิ่งทำให้เพื่อนสองคนผิดใจกัน โขงเข้มเครียดมากจนป่วย ทำให้ธุรกิจทรุด น้ำอิงคอยเป็นกำลังใจ เจ้าพระยาได้แต่มองภาพความรักความผูกพันของโขงเข้มกับน้ำอิงอย่างเจ็บปวด

โขงเข้มลงทุนกับนักธุรกิจหลายประเทศ เพื่อซื้อที่ดินรอบๆ หมู่บ้านที่เจ้าพระยาทำเกษตรอินทรีย์ สาละวินขอบิณฑบาตที่ดินแต่ก็ไม่เป็นผล ความบาดหมางของเพื่อนรุนแรงขึ้น เมื่อโขงเข้มขอให้น้ำอิงมีลูก น้ำอิงจึงเอ่ยปากขอแลกลูกกับที่ดิน 97 ไร่ของเจ้าพระยา แต่เจ้าพระยาบอกว่าจะมีประโยชน์อะไรเมื่อที่ดินล้อมรอบพันกว่าไร่ที่อุตส่าห์พลิกฟื้นมาหลายปีถูกขายไปหมดแล้ว

โขงเข้มเข้าประชุมเรื่องเศรษฐกิจ 6 ประเทศลุ่มแม่น้ำโขง และเพิ่งมองเห็นหายนะที่มากับความเติบโตอย่างรวดเร็วของเศรษฐกิจ เจ้าพระยาขอคุยกับโขงเข้ม เรื่อง
อนาคตข้าวหอมมะลิไทย ที่กำลังจะถูกจีนตีตลาดด้วย ข้าวเชาไทหมี่ ที่แปลว่า เหนือพันธุ์ข้าวไทย ในขณะที่กำลังสับสน โขงเข้มก็เจอข่าวร้ายว่า แต้ว แม่ชาวนาของตัวเองกำลังจะตาย แต้วเสียดายที่ไม่ได้อยู่เห็นหน้าหลาน จึงปลดสร้อยข้อมือรูปเม็ดข้าวให้กับโขงเข้ม โขงเข้มร้องไห้และขอโทษที่ไม่เคยยอมรับว่าแม่เป็นชาวนา

โขงเข้มรีบไปหาเจ้าพระยา เพราะตัดสินใจแล้ว แต่ไม่ทันที่คนร้ายลอบยิงเจ้าพระยา โขงเข้มเอาตัวขวางกระสุนแทน โขงเข้มกำรวงข้าวและวางมือน้ำอิงไว้บนอุ้งมือของเจ้าพระยา พระสาละวินสลดใจกับชะตากรรมของเพื่อน จุดจบของแม่น้ำ สามสาย จะบรรจบกันอีกครั้งเช่นไร พบคำตอบได้ในละครสายน้ำ สามชีวิต